Slowfood & hiken in de Cinque Terre
Welkom in de Cinque Terre, waar de pastelkleurige huisjes regelrecht van een ansichtkaart lijken te komen, de lange wandelpaden verrassend avontuurlijk én hoog zijn en het simpele Italiaanse leven nog hoogtij viert.
Oorspronkelijk gepubliceerd in: Flying Dutchman, zomer 2021. Tekst & foto’s door Liza Karsemeijer.
Vanachter het treinraampje vang ik af en toe een glimp op van het water: soms smaragdgroen, dan weer azuurblauw. Als ik uitstap op station Riomaggiore komt de zilte wind van de Ligurische Zee me tegemoet: het kleine perron ligt direct aan de kust. Ik blijf even staan om over het oneindige water naar de horizon te staren. Het is moeilijk voor te stellen dat ik pas een kwartier geleden op het drukke perron van La Spezia stond, hoofdstad van de provincie Ligurië. Vanaf hier vertrekken zowel de trein als de boot naar de Cinque Terre (de ‘vijf landen’), een handjevol kustplaatsjes waar de tijd lijkt te hebben stilgestaan: het tegen de kliffen op gebouwde Riomaggiore, het kleine maar fotogenieke Manarola, het idyllische Vernazza met zijn dorpsplein aan zee, het hogergelegen Corniglia en het door stranden geflankeerde Monterosso al Mare.
Lokale trots
“Buongiorno, come stai?” Net buiten het station word ik begroet door een enthousiaste Sabrina Ferdeghini. Uit haar rugtasje haalt ze een kaart van het gebied tevoorschijn. Als officiële gids van het Nationaal Park Cinque Terre kent ze alle ins en outs. Terwijl we richting het haventje van Riomaggiore wandelen, vertelt Sabrina me dat de term Cinque Terre werd bedacht door een vijftiende-eeuwse historicus uit La Spezia die over de overeenkomsten tussen de dorpjes schreef, maar dat bewoners die naam nooit zouden gebruiken. “Een bewoner vertelt je liever vol trots in welk dorp hij precies is geboren. Dat elk van de dorpjes zo’n sterke eigen identiteit heeft is logisch, vertelt ze: “Pas in 1874 is het treinspoor aangelegd en de autoweg is zo’n zestig jaar oud. Daarvoor was de enige manier om tussen de plaatsjes te reizen dus te voet of per boot.” Ik begrijp waarom voor de benaming ‘vijf landen’ is gekozen: in die tijd moet een tripje naar het volgende dorp hebben gevoeld als een reis naar een ver land.
We glippen door smalle steegjes, dalen af via steile trappen en komen aan in het haventje. Terwijl we langs een stel blauw-witte sloepen slenteren begroet Sabrina een visser, die net zijn lijnen heeft uitgegooid. Zijn vangst wordt direct geserveerd in het kleine ristorante aan het water. We kijken omhoog naar de typische, pastelkleurige huisjes die vervaarlijk uit de rotsen omhoogsteken.
Vanaf hier is goed te zien hoe ruig de Ligurische kustlijn is en waarom de dorpen zich kenmerken door zo veel pieken en dalen. “Van oorsprong woonden hier arme boeren, die hun huizen verticaal op de kliffen bouwden zodat de meer vruchtbare grond landinwaarts vrij bleef,” vertelt Sabrina. Als we na een treinrit van slechts drie minuten in Manarola aankomen, het oudste dorp van de vijf, wijst Sabrina me op de wijnterrassen die het centrum omringen. “Tot een paar generaties terug had iedere bewoner een stukje land waarop hij druiven, olijven en citroenen verbouwde. Vanaf de jaren zeventig lieten veel van hen het fysiek zware werk op het land voor wat het was en trokken ze naar de steden. Gelukkig zet een handjevol boeren de traditie voort: dankzij hen bestaan die typische producten waar de bewoners maar wat trots op zijn nog steeds.” Als ik die middag terugga naar Riomaggiore en de eigenaar van bar Nonna Vittoria vraag om een dessert, schotelt hij me een stuk citroentaart voor. “Van onze eigen citroenen,” voegt hij eraan toe.
Fitte bewoners
We vervolgen onze weg naar het dorp Vernazza, met een charmant kerkpleintje direct aan zee. Een toerist keert terug van een wandeling en ploft zichtbaar vermoeid neer onder de felgekleurde parasols. Hij is de vele hoogteverschillen die de Cinque Terre kenmerken duidelijk niet gewend – in tegenstelling tot de vele gepensioneerde bewoners die moeiteloos de trappetjes beklimmen. Sabrina moet even lachen om mijn observatie. “Je moet inderdaad behoorlijk fit zijn om hier te wonen.” Een stel stevige schoenen is dan ook geen overbodige luxe. De 48 paden van het Nationaal Park beslaan in totaal meer dan 120 kilometer: een waar wandelparadijs dus.
Reuzentrap vol druiven
“Je hebt toch geen hoogtevrees?” grapt Amy Inman als ik haar de volgende dag ontmoet voor een tocht door de wijngaarden. De van oorsprong Californische woont in Riomaggiore en beheert samen met haar Italiaanse man een reisbureau genaamd Cinque Terre Insider. Wie de identiteit van de Cinque Terre wil ontdekken, moet met de wijnmakers praten, stelt Amy. “Niet alleen omdat zij nog altijd een al eeuwenoude traditie voortzetten, maar ook omdat ze het terrein onderhouden,” legt ze uit.
Ze verbouwen hun druiven, net als de oude Romeinen, op verticale, trapsgewijze terrassen van muri a secco, ofwel stapelmuren zonder cement. De wortels van geurige citroenbomen houden ze op hun plek – hoewel er ook regelmatig een stuk instort, wat flink extra werk betekent voor de wijnboer. De muurtjes beslaan in totaal bijna 7000 kilometer en bepalen dus grotendeels het gezicht van het landschap, dat van een afstand net een reuzentrap lijkt. Amy stelt me voor aan wijnmaker Alessandro Crovara, die me over zijn dagelijkse werk vertelt: “De steile heuvelwanden maken het onmogelijk het land met machines te bewerken. Alles moet dus met de hand: van het onderhoud tot de oogst.” Terwijl we over zijn terrein wandelen, moet ik opletten om niet van de piepkleine trappetjes te vallen. Ik kan me niet voorstellen hoe Alessandro dat doet met een mand vol druiven op zijn schouders. Vanaf de hogergelegen terrassen kijken we uit over het haventje van Manarola. Af en toe duikt er iets op uit het water. “Een school dolfijnen,” zegt Alessandro. Zijn werk mag dan zwaar zijn, het uitzicht maakt veel goed.
Culinaire kustbestemming
Op aanraden van Amy besluit ik de wijnterrassen verder te verkennen tijdens een hike die vanaf Manarola via het gehuchtje Volastra naar Corniglia leidt. “De meeste bezoekers gaan voor de routes langs zee, maar deze is minstens zo mooi,” aldus Amy. De avontuurlijke tocht voert langs smalle paadjes aan zee, wijnterrassen met steile trappen, groene bossen en geurige olijfboomgaarden. Aangekomen in Corniglia – het kleinste en rustigste dorp – ga ik tevreden zitten op het terras van bar La Scuna en bestel een welverdiend glas Sciacchetrà, de bekendste wijn uit dit gebied. Deze passito (zoete wijn van gedroogde druiven) was in de middeleeuwen de favoriet van koningen en is de perfecte match met een geurend lokaal kaasplankje. Op mijn laatste dag pak ik de trein naar Monterosso al Mare, het grootste dorp.
De versierde gevels van de huizen en de weelderige barokarchitectuur van de San Giovanni Battista-kerk herinneren aan een geschiedenis vol rijkdom. Monterosso ligt het dichtst bij Genua en profiteerde daardoor het meest van de hoogtijdagen van deze havenstad. Het dorp, dat als enige van de vijf een lang zandstrand heeft, is verdeeld in een middeleeuws centrum vol charmante kronkelstraatjes en een nieuw gedeelte met resorts. Ik eindig mijn reis op het terras van restaurant L’Osteria, waar verse ansjovis op het menu staat: een gerecht waar Monterosso om bekendstaat. Zoals alleen een Italiaan dat kan, vertelt de ober me honderduit over de herkomst van de vis en wijn. Terwijl hij praat, komen de wijnterrassen en vissersbootjes voor mijn ogen weer tot leven. Ik realiseer me dat mijn lunch het resultaat is van dat waar de Cinque Terre voor staan: de ultieme samenwerking tussen mens en natuur.
Slapen
Cinque Terre D’Amare, Riomaggiore
Gezellige appartementen met een eigen keuken en ruim terras met zeezicht. Gastvrouw Chiara ontvangt haar gasten hartelijk en heeft de leukste tips. cinqueterredamare.com
MaDa Charm Apartments, Vernazza
Deze luxe, moderne suites hebben ruime designbadkamers. De kamer Terrace kijkt uit over zee én het dorpsplein. madacharm.it
La Polena, Vernazza
Gezinnen op zoek naar een ideale prijs-kwaliteitsverhouding kunnen hier gerust een appartement boeken. Het gezamenlijke dakterras biedt een prachtig uitzicht. lapolenavernazza.com
Hotel Firenze e Continentale, La Spezia
De gunstige positie naast het station maakt dit hotel tot een goede uitvalsbasis voor wie in La Spezia of de Cinque Terre moet zijn. In de recent gerestylede cocktailbar, met verticale tuin en art-deco-interieur, kunt u een paar uurtjes werken of een afspraak ontvangen. hotelfirenzecontinentale.it
Eten & drinken
La Taverna del Capitano, Vernazza
Dit charmante restaurant op het pleintje in Vernazza serveert verse vis en pasta’s mét een fantastisch uitzicht. tavernavernazza.com
Locanda Tiabuscion, Volastra
De wandelroute van Manarola naar Corniglia via Volastra komt langs dit moderne restaurant, dat lokale gerechten met een twist serveert. locanda-tiabuscion.business.site
Torre Aurora, Monterosso al Mare
Het terras van deze voormalige uitkijktoren is de perfecte locatie voor een netwerkborrel. Ga voor een Italiaanse aperitivo direct na werktijd: een cocktail of glas wijn met wat hapjes. torreauroracinqueterre.com
